Zoetermeer is, op het oude dorp na, zeer planmatig wijk voor wijk tot stand gekomen in de periode na 1945. De stad beroemt zich erop dat het een ‘laboratorium’ is (geweest) voor stedenbouw en architectuur. Zoetermeer is als groeikern inderdaad een belangrijke schakel in de geschiedenis van de Nederlandse stedenbouw- en architectuurontwikkeling geweest. De verschillende wijken uit deze periode zijn dan ook een staalkaart van post ’65 stedenbouw en architectuur.

De gemeente Zoetermeer heeft Contrei gevraagd een cultuurhistorisch onderzoek naar de Zoetermeerse stedenbouw en architectuur van na 1945 te doen, met een nadruk op de periode na de aanwijzing tot overloopkern van Den Haag, om zo te komen tot een onderbouwing voor het gemeentelijk inventarisatie- en selectieproces van naoorlogs erfgoed uit de periode 1945-1990. Het uitvoerige onderzoek is op drie schaalniveaus verricht: eerst door uit te zoomen en in grote lijnen het ‘Verhaal van de Stad’ te vertellen, met alle beslissende momenten in de stadsontwikkeling. Vervolgens zijn één schaalniveau lager voor 9 wijken inclusief de bedrijventerreinen het ontwerp, de uitvoering en het ruimtelijk resultaat onderzocht en in beeld gebracht. En tenslotte zijn op het laagste niveau een waardenstelling (‘Quick Scan’) voor 75 cultuurhistorisch waardevolle objecten en projecten de periode 1945-1990 uitgevoerd.

Het onderzoek bracht onder andere naar boven dat Zoetermeer uitzonderlijk is in zijn compleetheid van de verschillende stedenbouwkundige stromingen van na de oorlog, vergeleken met andere groeikernen. Het is bovendien uitzonderlijk in zijn compactheid en heldere stadstructuur op het grootste schaalniveau. Het Stadshart is tenslotte uniek, omdat in een dergelijke opzet en uitwerking (op een enorme, van het maaiveld opgetilde betonnen plaat) nergens anders in Nederland voorkomt.