Tijdens de Koude Oorlog stonden het Warschau Pact van het communistische Oosten en het NAVO-bondgenootschap van het kapitalistische Westen tegenover elkaar. Beide machtsblokken bouwden een enorm arsenaal atoomwapens op. Iedereen hield serieus rekening met een nucleaire Derde Wereldoorlog. Daarom werd een grote legermacht paraat gehouden. Nederland werkte in het diepste geheim aan verdedigingslinies, opslagplaatsen, oefenterreinen, observatietorens en bunkers. Als voorzorgsmaatregel werden er ook schuilkelders gebouwd voor burgers en ondergrondse noodzetels voor bestuursorganen. Deze beveiligde onderkomens raakten veelal in onbruik na de val van de Berlijnse Muur en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en het Warschau Pact in de periode 1989-1991.
Het belangrijkste en meest in het oog springende bouwwerk van Vliegbasis Deelen is de verkeerstoren. Aanvankelijk is dat een mobiele verkeerstoren. Die wordt in 1957 vervangen door een vast exemplaar van twee gemetselde bouwlagen met daarop een koepel van staal en glas voor de verkeersleiding. Op de begane grond van dat bouwwerk (nu nog herkenbaar aan het rode metselwerk) wordt in 1978 een nieuwe veel hogere verkeerstoren gebouwd. Die opbouw bestaat uit vier bouwlagen van geel metselwerk en een achtzijdige koepel met rondgang van staal en glas. In die tijd maken de straaljagers plaats voor helikopters en worden op Deelen trainingen gehouden.
Auteur:
Leon van Meijel
Fotografie:
Gemeente Ede
Link op: monumenten.nl
Eerder gepubliceerd in:
Leon van Meijel, Post ’65-erfgoed in de gemeente Ede (1965-1990): 30 alledaagse en uitzonderlijke iconen, Ede / Nijmegen, 2023