PWN terrein, Wormerveer
Gezamenlijk districtskantoor / terrein van het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland (PEN) en het Provinciaal Waterleidingbedrijf van Noord-Holland (PWN)
Architect:
Maarten Min, 1983
Titel rapport:
Bouwhistorische verkenning met waardestelling PWN terrein Wormerveer
In opdracht van:
Woningcorporatie ZVH
ZVH is eigenaar van het PWN terrein en wil op het terrein woningen realiseren. Middels een cultuurhistorische verkenning is in 2020 de erfgoedwaarde van het PWN terrein in kaart gebracht. Op basis van dit onderzoek heeft de gemeente besloten het voormalige PEN / PWN kantoor te behouden. Ook het in het gebouw gevestigde cultureel centrum De Groote Weiver blijft. Verdiepend bouwhistorisch onderzoek met waardestelling (2022) stelt kaders voor de omgang met het gebouw / terrein.
Auteur:
Leon Sebregts architect | architectuurhistoricus, 2020-2022
Leonsebregts.nl
Begin jaren tachtig ontwierp architect Maarten Min in Wormerveer een gecombineerd kantoor voor de PEN en de PWN. Voor de architect vormde de gezamenlijke huisvesting een onuitputtelijke bron van inspiratie. Het kreeg zijn weerslag in zowel de gebouwopzet (twee helften / vier kwadranten langs een centrale middengang, hoekverdraaiingen (‘kortsluiting/explosie’) als in de uitwerking (rondere vormen voor de PWN (water), meer hoekige vormen voor de PEN (elektriciteit)). De kunstzinnige en associatieve werkwijze van Min komt in het onderzoek uitgebreid aan de orde.
Het voormalige PEN / PWN kantoor is uniek in Nederland vanwege de toepassing van een streekgebonden vormentaal en materiaal- en kleurgebruik in een gebouw met structuralistische invloeden. Het door Abe Bonnema ontworpen PEN-Dorp (1982) voor de zelfde opdrachtgever in Alkmaar is hierin de enige gelijke. Door de (voorgenomen) sloop van het PEN-Dorp wordt de zeldzaamheid van de in het PEN / PWN gebouw aanwezige combinatie regionalisme / structuralisme groter. In het gebouw is de scheiding tussen drager en inbouw consequent doorgevoerd. Langs de gangen is een vrije indeling mogelijk. De hoofddraagconstructie bestaat uit gelamineerd houten kolommen / spanten. In het gebouw zijn duidelijke invloeden zichtbaar van de architectuur van Mins leermeester Aldo van Eyck.
In de regio komen geen andere gebouwen uit deze bouwperiode voor waarin de Zaanse architectonische traditie in een (voor de tijd) moderne vorm is gegoten. Het voormalige PEN / PWN kantoor is hierdoor te zien als een intermediair tussen de oorspronkelijke Zaanse (hout)architectuur en de postmoderne interpretatie daarvan. Beide worden in de Zaanstreek zeer gewaardeerd.
Het onderzoek sluit af met enkele aanbevelingen t.b.v. de herontwikkeling.
foto’s: Leon Sebregts, 2020. Stichting Babel, 2008