De Gemeente Amsterdam lijkt steeds steviger in te zetten op het behoud van karakteristieke panden en objecten uit de periode 1965-2000. Nadat in september het Amstelpark (1972) werd aangewezen als gemeentelijk monument, viel in december de eer aan het ‘Peper- en zoutstel’ aan de Weteringschans.
De beide ‘kantoorvilla’s’ werden in 1979 gebouwd naar ontwerp van de Amsterdamse architect Frans van Gool (1922-2015), in opdracht van het Philips Pensioenfonds. Nog tijdens de bouw kregen de gebouwen veel kritiek. Diverse columnisten spraken hun afschuw uit. Schrijver Gerrit Komrij bestempelde de panden in zijn boek Het Boze Oog (1983) als ‘wolvenesten’; in de volksmond werden de panden al gauw ‘Peper en zout’ genoemd. Of, zoals in de redengevende omschrijving is te lezen, ‘de gebouwen vormen een tastbare herinnering aan het felle maatschappelijk debat over nieuwe architectuur in de bestaande stad’.
Tegenwoordig kijkt men met een andere blik naar de beide kantoorpanden. Behalve dat de panden een belangrijk werk vormen in het oeuvre van architect Van Gool, tonen de gebouwen aan dat er in Amsterdam eind jaren zeventig behalve het dominante thema van inpassing ook andere visies op stadsvernieuwing bestonden. De beide panden liggen naast de brug die toegang geeft tot het Rijksmuseum. In plaats van het ontwerp aan te passen aan het museum, koos Van Gool ervoor om iets volslagen anders te doen, zowel wat betreft schaal en maat, maar vooral wat betreft kleur- en materiaalgebruik. Deze keuze is (achteraf) begrijpelijk: als je het Rijksmuseum door zijn alom aanwezige monumentaliteit toch niet kunt evenaren, moet je het maar ook niet proberen.
Michiel Kruidenier
Tot 5 maart 2023 is het Museum Amsterdam Noord een tentoonstelling te zien over Plan Van Gool: https://museumamsterdamnoord.nl/plan-van-gool
foto: De kantoorvilla’s tijdens de bouw, 1979 (Foto: Stadsarchief Amsterdam). Overige foto’s: Rolf Bron
Meer informatie:
https://www.love80sarchitecture.nl/project/peper-en-zout-amsterdam/
https://amsterdamopdekaart.nl/1966-1990/Weteringschans/Peper_en_Zout
https://www.youtube.com/watch?v=wMdtiDp6ARM
Film over Plan van Gool