Schoolgebouwen zijn misschien wel het meest laagdrempelige Post’65-erfgoed en toch worden ze massaal gesloopt. Dat het anders kan bewijst de basisschool Molenwiek Dalton in Haarlem. De school uit 1975 naar ontwerp van Wiek Röling (de toenmalige stadsarchitect van Haarlem) is hoogwaardig gerenoveerd en uitgebreid door Korth Tielens Architecten na ontwerpend onderzoek georganiseerd door Stichting Mevrouw Meijer. Prompt won de school in 2019 de architectuurprijs van de gemeente Haarlem, de Lieven de Keypenning.
Molenwiek Dalton bewijst dat het veelgehoorde argument dat een historisch schoolgebouw ‘niet meer voldoet aan de tegenwoordige eisen’ een drogreden is. Deze generatie scholen is juist zeer geschikt om in gebruik te blijven en een nieuw leven te krijgen. Toch worden ze nog massaal gesloopt: uit gemakzucht, desinteresse of door gebrek aan kennis bij schoolbesturen en gemeenten. Mevrouw Meijer probeert deze sleur te doorbreken door telkens opnieuw op de erfgoed- én toekomstwaarde van schoolgebouwen te hameren. Molenwiek Dalton laat zien waarom.
Met haar projecten wil de stichting Mevrouw Meijer aan alle betrokkenen (schooldirecteuren, schoolbesturen, gemeenten, en vele anderen) laten zien dat er meer kansen voor bestaande schoolgebouwen zijn. Niet domweg alles slopen maar onderzoeken en herontdekken wat de waarde van het bestaande gebouw is. Mevrouw Meijer laat zien hoeveel toekomst er in het verleden zit. De meeste projecten betreffen de renovatie, uitbreiding en transformatie van bestaande middelbare scholen, mbo-scholen of basisscholen die worden onderscheiden in wederopbouwscholen (1950-1970) en bloemkoolscholen (1970-1985). Hiermee loopt Mevrouw Meijer voorop in een nieuwe visie op scholenbouw.
De gemeente Haarlem wilde aan het begin van deze eeuw eigenlijk alle scholen in Schalkwijk slopen en vervangen door een kleiner aantal scholenclusters, de zogeheten brede scholen. Dankzij de economische crisis werd dit voornemen verlaten. De gemeente en de betrokken schoolbesturen schakelden Mevrouw Meijer in om te onderzoeken of behoud en hoogwaardige renovatie c.q. transformatie van 14 bestaande schoolgebouwen een realistisch en aantrekkelijk alternatief kon zijn. Naast onderwijskundige golden hierbij sociale, stedenbouwkundige, cultuurhistorische, bouw- en installatietechnische en financiële criteria.
Mevrouw Meijer concludeerde dat alle 14 schoolgebouwen konden blijven bestaan, en konden blijven functioneren op een niveau ten minste gelijkwaardig aan nieuwbouw. Wel waren onderhoud, technische vernieuwing en verduurzaming gewenst, en ook het hedendaagse onderwijs stelde nieuwe eisen. Dat bleek dankzij het uitgekiende ontwerp en de flexibele bouw van de Post’65-scholen nauwelijks een probleem. Zowel de financiële kosten als de klimaatimpact waren bij renovatie en transformatie aanzienlijk gunstiger dan bij vergelijkbare nieuwbouwkwaliteit.
Voor Molenwiek Dalton organiseerde Mevrouw Meijer een intensief ontwerpend onderzoek, waarin drie architectenbureaus elk een andere oplossingsrichting verkenden. Het onderzoek werd gevoed door intensieve participatie en historisch onderzoek, en leidde tot een tentoonstelling in architectuurcentrum ABC. Het schoolbestuur gaf Korth Tielens, een van de drie deelnemende bureaus, de vervolgopdracht voor renovatie en uitbreiding. De school is in 2019 opgeleverd en werd bekroond met de Lieven de Keypenning, de driejaarlijkse architectuurprijs van de gemeente Haarlem. De Basisschool Molenwiek Dalton staat in de naoorlogse uitbreidingswijk Haarlem Schalkwijk aan een fraai en beschut buurtpark.
Wilma Kempinga
https://korthtielens.nl/architecture/molenwiek-school/
