Deze school is structuralisme ten top. Het structuralisme kwam op in Nederland in de jaren ’60 en ’70 en kenmerkt zich door gebouwen met een geometrische structuur samengesteld uit veel kleine eenheden die gerelateerd zijn aan de menselijke maat. Het wordt gezien als een rectie op het naoorlogse CIAM-functionalisme. Het moest anders: niet groot maar klein, niet recht maar krom. De meest bekende voormannen van deze stroming zijn Herman Hertzberger en Aldo van Eyck. Beroemde gebouwen zijn de kubuswoningen in Rotterdam en kantoorgebouw Centraal Beheer in Apeldoorn. De montessorischool ’t Ronde in Leusden is ontworpen door Jan Verhoeven en gebouwd in 1980. De maquette en plattegrond uit het NAi archief tonen heel mooi de complexe kristallijne vormen waar Verhoeven in geloofde. Hij wilde dingen bepalen, beginnen en eindigen, dingen moesten af zijn. Met het structuralisme had hij naar eigen zeggen ‘geen flikker te maken’.
Of het gebouw ‘af’ is weet ik niet. In die aaneenschakeling van elementen zie ik juist de mogelijkheid om te groeien, als bladeren rond een hart. Het onaffe lijkt me een kracht, zeker in scholenbouw. Er kan altijd een lokaal bij of af. De ruimte binnen is open en vloeiend en is heel geschikt voor het tentoonstellen van kinderspul. Het is een mooi gestructureerde chaos van houten constructiedelen, hoekjes en doorkijkjes en natuurlijk een heleboel stoeltjes en tafeltjes. Zo natuurlijk als de materialen en kleuren zijn in het interieur, zo fel en dominant is het rood van het houtwerk buiten. Was dit altijd al zo? Ik kan het me niet herinneren.
In de jaren ’80 kwam ik eens op deze school, als toeschouwer bij een voorstelling van mijn neefje en nichtje in Leusden. Een montessorischool, een huis met open trap in de woonkamer, een woonerf: ik vond het allemaal hartstikke modern.
Auteur:
Lidwine Spoormans
Foto:
Lidwine Spoormans, Archief NAI
Eerder gepubliceerd op:
Love 80’s Architecture
