De openbare basisschool Jan Ligthart aan de Slicherstraat in de Schilderswijk kent een lange voorgeschiedenis. De voorganger stond aan de Tullinghstraat, niet ver van de Slicherstraat. Deze ‘school voor onvermogenden’ was in 1872 gebouwd naar ontwerp van gemeentearchitect W.C. van der Waeyen Pieterszen. Van 1885 tot 1916 was de bekende onderwijsvernieuwer en pedagoog Jan Ligthart het hoofd. Hij ontwikkelde een eigen lesprogramma, Het Volle Leven, waarbij de kinderen zelf op ontdekkingsreis moesten gaan en niet passief luisterden naar de meester of juffrouw. Zo maakten de kinderen bijlen van karton en gingen houthakken. Of ze bakten zelfgemaakte steentjes van klei in de oven. Na de dood van Ligthart in 1916 werd de school naar hem vernoemd.
In 1968 werd de school aan de Tullinghstraat vanwege te weinig leerlingen opgeheven. Het was de tijd van de stadsvernieuwing en de Schilderswijk zou voor het grootste deel worden gesaneerd. Er ontstond een leegloop omdat vele bewoners als ze de kans kregen, wegtrokken. De school werd met een andere school samengevoegd en verhuisde na een tussenstop aan de Hoefkade in 1983 naar de Slicherstraat. Architectenbureau Van den Broek en Bakema ontwierp een fleurig en compact gebouw met de typische uitstraling van de jaren tachtig. Het bureau koos voor een grijze betonsteen, die we heel veel in deze periode tegenkomen, en combineerde de steen met lichtblauwe metalen raamkozijnen en overal draadhekjes in verschillende snoepkleurtjes. Mooie details zijn de afgeschuinde ramen in de hoeken waar betonnen kolommen voor gezet zijn. In 1988 kwam er een verdieping op, naar ontwerp van Bakema Zavrel Architecten.
De Jan Ligthartschool vormt onderdeel van een complex met nog een basisschool, een sporthal, woningen en een parkeergarage. De school is gebouwd op het dak van de parkeergarage waar ook de speelplaatsen op liggen, drie meter boven straatniveau. De speelplaats voor de oudere kinderen ligt aan de voorkant, en voor de kleuters aan de achterkant.
De andere basisschool van het complex, de Prinses Ireneschool, is door een gang over de straat verbonden met de Jan Ligthartschool. Het ontwerp van deze school staat op naam van Van Veldhoven Partners. Ook van de Ireneschool stond de voorganger aan de Tullinghstraat, een gebouw uit 1935. Het aardige is dat Van Veldhoven Partners de oude ingangsboog in de nieuwbouw heeft verwerkt, die versierd is met gebeeldhouwde kopjes van leerlingen. Om en om een jongen en een meisje.
Botine Koopmans
Fotografie: Dick Valentijn
Literatuur:
Post 65 Een turbulente tijd. Architectuur en stedenbouw in Den Haag 1965-1995, Den Haag 2023
10 met een griffel. Portretten van de mooiste Haagse scholen, Den Haag 2018
