Het Pentagon, Amsterdam

Architecten:
Th.J.J. Bosch (Aldo van Eyck en Theo Bosch architecten), 1975-1983

Titel Rapport:
Verkenning woon-winkelcomplex Het Pentagon

In opdracht van:
De verkenning is opgesteld in opdracht van Monumenten en Archeologie, Gemeente Amsterdam en heeft als doel de aanwezige monumentwaarden te inventariseren. Dit naar aanleiding van de aanvraag van Erfgoedvereniging Heemschut om woon-winkelcomplex Pentagon aan te wijzen als gemeentelijk monument.

Auteur:
Joosje van Geest, 2023

Joosjevangeest.nl >

Het woon-winkelcomplex Pentagon, inclusief binnenterrein, stegen en poorten, is een vernieuwend voorbeeld van een stedelijke invulling die in het teken stond van de reparatie van het historische, stedelijk weefsel. Bijzonder in het ontwerpproces was de vergaande participatie met (toekomstige) buurtbewoners en actiegroepen wat leidde tot een woonblok met volkshuisvestingswoningen met ruimte voor diverse woonvormen en een complexe plattegrond.
De plasticiteit van de gevels met de in zicht gelaten betonkolommen, de variatie aan woningtypes in combinatie met winkel- en bedrijfsruimtes met arcade in het blok, de overtuigende samenhang van het complex en de zorgvuldige gekozen materialisering en kleuren zijn karakteristiek voor het structuralisme en met name voor het werk van Theo Bosch.

De naam Pentagon verwijst naar de vijfhoekige vorm van het gebouw. Het woningencomplex ligt pal naast het zeventiende-eeuwse toegangspoortje van Hendrick de Keyser die naar het Zuiderkerkhof leidt. Een deel van de woningen is georiënteerd op de Zuiderkerk.
Het complex markeert de overgang van de gemoderniseerde Jodenbreestraat en de Sint Antoniesluis, die in de jaren 1960 een forse verkeersverbreding ondergingen, en het smalle profiel van de Sint Antoniesbreestraat. Het historische hoogteverschil tussen de Zwanenburgwal en het hogere dijklichaam van de Sint Antoniesbreestraat is tijdens de stadsvernieuwing intact gebleven.

Afbeeldingen: Joosje van Geest, Stadsarchief Amsterdam

< terug naar overzicht rapporten