Elektriciteitscentrale Nijmegen opgeblazen

De Nijmeegse skyline mist sinds afgelopen vrijdag een van zijn belangrijkste blikvangers. Rond 11.30 uur werd het grootste deel van de elektriciteitscentrale met explosieven opgeblazen. De klap was in de wijde omtrek van Nijmegen te horen én te voelen. De 155-meter hoge schoorsteen was eerder dit jaar al neergehaald.

Nijmegen was een van de eerste steden met een eigen (destijds gemeentelijke) elektriciteitscentrale. In de periode 1976-1984 werd de toenmalige centrale uit de jaren dertig vervangen door een exemplaar naar ontwerp van het Arnhemse architectenbureau Lammertsma, Veerman & Lammers. Anders dan bij de oude centrale was getracht om het industriële proces zo zichtbaar mogelijk te laten. Zo werden grote delen van het hoge ketelhuis voorzien van glas.

De kolencentrale aan de Weurtseweg was sinds 2016 gesloten. Sommige partijen, zoals erfgoedvereniging Heemschut, pleitten sindsdien tevergeefs voor behoud van (delen van) het beeldbepalende gebouw. Volgens de Stichting Fabrieksschoorstenen behoorde de schoorsteen van de elektriciteitscentrale tot de top 5 van meest waardevolle betonnen schoorstenen van Nederland. Toch was de mening over de centrale onder de Nijmeegse bevolking verdeeld. Als reactie op de talloze filmpjes die sinds vorige week op sociale media van de sloop circuleren, waren ook geluiden te horen als: ‘beter laat dan nooit’.

Of herbestemming van het complex mogelijk was geweest, is voor zover bekend niet onderzocht. Pikant detail is dat op dezelfde dag dat de Nijmeegse centrale de lucht in ging, in Londen het Battersae Power Station werd geopend. Of beter gezegd heropend. Deze oude kolencentrale uit de jaren ’30/’50 herbergt nu winkels, woningen, een museum, bioscoopzalen en restaurants. Een van de vier schoorstenen doet dienst als uitkijkpunt. Voor Nijmegen een gemiste kans?

Hoeveel elektriciteitscentrales uit de Post ’65-periode er overigens nog in Nederland staan is niet bekend.

Michiel Kruidenier