Jonge bouwkunst in Leiden 1970-1990. Cultuurhistorische analyse
In opdracht van:
Gemeente Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken
Auteur: Dolf Broekhuizen, architectuurhistoricus, 2022
Het rapport analyseert de post 65 gebieden en gebouwen in Leiden, en plaatst de lokale ontwikkeling in een nationale context om het specifieke verhaal van de ruimtelijke ontwikkeling van Leiden in de periode 1970-1990 te kunnen duiden en begrijpen.
Leiden staat bekend om de historische binnenstad. Veel minder bekend is de geschiedenis van de stadsvernieuwing in de stad en de bouw van de wijken die in de jaren 1970 en 1980 plaats vond. Dat verhaal is nu geformuleerd in toegankelijke teksten waarbij de gebieden centraal staan: de wijkbiografieën. Uit de cultuurhistorische analyse blijkt dat Leiden zelfs voorop liep bij de stadsvernieuwing en alternatieve werkwijze ontwikkelde om de grootschalige aanpassing van de historische stadsbuurten vorm te geven. Ondertussen werkte de gemeente ook door aan de afbouw van wijken waaraan al in de naoorlogse periode was begonnen en aan het ontwerp van nieuwe wijken, zoals de Merenwijk, Waardeiland en Stevenshof. De Merenwijk blijkt een staalkaart te bevatten van woonerfbuurten. Waardeiland is gerealiseerd met inbreng van een particuliere projectontwikkelaar, die aanvankelijk typisch Leidse woonhuizen voorstelde, in de vorm van ‘Breughelliaanse’ bebouwing. Maar daar zagen de gemeentelijke diensten vanwege het historiserende karakter niets in en een eigentijdsere woonbuurt kwam wel van de grond.
Voor het opstellen van de analyse van het Post 65 erfgoed is in samenwerking met Erfgoed Leiden en Omstreken een breed participatietraject opgestart. Dat leverde veel nieuwe informatie op, naast de gebruikelijke archief en literatuuronderzoeken. Eerste bewoners in de uitbreidingswijken zijn geïnterviewd. Op een speciale marktdag is contact gezocht met huidige bewoners. Bovendien is gesproken met enkele oud-wethouders en architecten en stedenbouwkundigen die destijds werkzaam waren. Dat leverde ook inzichten op in gebruikerservaringen. Jonge bouwkunst in Leiden 1970-1990 schetst een overzichtelijk beeld van de geschiedenis van de Leidse bouwactiviteiten in deze periode en plaatst de lokale ontwikkeling in een nationale context met als doel het specifieke verhaal van de ruimtelijke ontwikkeling van Leiden in de periode 1970-1990 te kunnen duiden. In een bijlage worden kenmerkende gebouwen, ensembles en structuren geïnventariseerd en gewaardeerd.
Foto’s: Dolf Broekhuizen