Zoeken
Sluit dit zoekvak.
architectuur & stedenbouw 1965-1990

Behoud robuuste sixties kantoor en kantine Aluchemie van Jan Hoogstad!

Aluchemie Kantine
foto: Dennis Smit
Chemiebedrijf Aluchemie, de grootste Europese toeleverancier van koolstofblokken voor de aluminiumindustrie is vorig jaar dicht gegaan. Alle medewerkers verloren hun baan en waarschijnlijk worden de gebouwen langs de A15 gesloopt. Het bedrijf zat sinds begin jaren 1960 in het Europoort-Botlekgebied waar het destijds een van de eerste, moderne bedrijven was en verschafte decennialang werkgelegenheid voor menig Rotterdammer. Kantoor en kantine van Aluchemie werden in 1967 ontworpen door niemand minder dan de neorationalistische architect Jan Hoogstad (1930-2018), in Rotterdam vooral bekend van het Weenacenter en het Unileverhoofdkantoor aan het Weena maar ook architect van het spectaculaire voormalige VROM-gebouw (Rijnstraat 8) in Den Haag, met de enorme vides, en van tal van andere kantoren, onderwijsgebouwen en culturele gebouwen. En niet te vergeten; architect van het bijzondere Moret&Limperg kantoor (1977-1981) aan de Marten Meesweg bij Rotterdam Alexander.

We ontvingen van Dennis Smit wiens vader lange tijd bij de Aluchemie werkte, een overtuigend pleidooi voor behoud van kantoor en kantine van Aluchemie.

‘Mijn vader Wim, deze maand precies een jaar geleden overleden, heeft het grootste deel van zijn werkzame leven gewerkt bij de Aluchemie. Terug van vakantie waren de rode neonletters het teken dat weer thuis waren. Ik heb er als kleuter Sinterklaas gevierd, en heb er als tiener vakantiewerk gedaan. Het bericht van de sluiting van de Aluchemie gaat me natuurlijk aan het hart: weg rode letters straks. Maar daar gaat het me niet om, hoe jammer ik dat ook vind.

Het kantoor en de kantine van Aluchemie zijn ontworpen door de Rotterdamse architect Jan Hoogstad. Zijn werk, en dan in het bijzonder een bepaald deel van zijn oeuvre, verdwijnt in een rap tempo. We poetsen zo een complete tijdlaag uit de (Rotterdamse) architectuurgeschiedenis weg, en daar gaan wij (en latere generaties) ontzettend spijt van krijgen. Maar weg is weg.
De schitterende Spaanse toren van Hoogstad is al weg, het stadhuis van Vlaardingen is onherkenbaar verbouwd, de Blakeburg wordt gesloopt. En een paar jaar geleden is ook een van zijn eerste zelfstandige werken geruisloos gesloopt, een (voor wie door de verwaarlozing heen keek) schitterend kantoortje aan de Brielselaan. Om vervolgens plaats te maken voor een spierwit hekwerk, een leeg terrein en wat volstrekt inwisselbare bedrijfsdozen.

Het werk van Hoogstad uit de jaren ’60 en ’70 is heel herkenbaar. Robuust en brutalistisch, met prefab gevels en vaak zware betonnen elementen die zeer kenmerkend door hem waren vormgegeven met extreem diepe negges. En je ziet in het werk natuurlijk de aanzetten van de theorieën die hij ontwikkelde over architectuur: gebouwen zijn ‘ruimteklokken’.

Het terrein van Aluchemie zal leeg op worden geleverd. Ik begrijp dat de fabrieksgebouwen gesloopt worden, en dat de rode letters weg zullen gaan. Maar ook het nieuwe bedrijf dat er zal komen, zal een kantoortje en een kantine nodig hebben. Laat je dit werk van Hoogstad staan, dan hebben het kantoor en de kantine van dat nieuwe bedrijf meteen karakter: robuuste sixties architectuur die is opgewassen tegen de industriële omgeving waarin het staat. Het zou een mooie ode zijn aan Jan Hoogstad, en natuurlijk aan mijn vader Wim.’

Joosje van Geest

met dank aan Dennis Smit

 

foto’s: Dennis Smit, kantine en kantoor Aluchemie